Czym jest Szwajcarsko-Polski Program Współpracy
Szwajcarsko-Polski Program Współpracy (potocznie: Fundusze Szwajcarskie, Program Szwajcarski) to program, w ramach którego dzielone są fundusze, które Szwajcaria przeznaczyła na rozwój naszego kraju. Stało się tak na podstawie uzgodnień Szwajcarii z Unią Europejską oraz z Polską. Umowa, na podstawie której powstał program, została zawarta 5 grudnia 2022 roku w Warszawie.
Obecnie mamy drugą edycję Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy. Wdrażanie poprzedniej edycji zakończyło się w 2017 roku.
Cel
Głównym celem Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy jest zmniejszanie różnic społeczno-gospodarczych w Unii Europejskiej i w Polsce dzięki dalszemu wzmacnianiu współpracy dwustronnej pomiędzy Szwajcarią a Polską.
Finanse
Szwajcaria przyznała Polsce 320,1 mln franków szwajcarskich na Szwajcarsko-Polski Program Współpracy. Do tej puli należy doliczyć również wkład krajowy, co daje w sumie kwotę 375,458 mln franków szwajcarskich.
Podział tych funduszy przedstawia się następująco:
- Polsko-Szwajcarski Program Rozwoju Miast – 327,882 mln franków szwajcarskich (278,7 mln wkładu Szwajcarii i 49,182 mln wkładu Polski),
- Program Badania Naukowe i Innowacje – 41,176 mln franków szwajcarskich (35 mln wkładu Szwajcarii i 6,176 mln wkładu Polski),
- Pomoc Techniczna (w tym Fundusz Przygotowawczy) - 6,4 mln franków szwajcarskich.
Instytucje
Krajowa Instytucja Koordynująca
Tę rolę pełni Minister Funduszy i Polityki Regionalnej, którego - w zakresie realizacji tych zadań - obsługuje Departament Programów Pomocowych w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej. Oznacza to, że Minister Funduszy i Polityki Regionalnej czuwa nad całością wdrażania Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy oraz nad osiągnięciem jego celów.
Instytucja Płatnicza
Tę rolę pełni Departament Instytucji Płatniczej w Ministerstwie Finansów. Instytucja Płatnicza czuwa nad tym, by wydatki w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy były ponoszone zgodnie z prawem.
Instytucja Audytowa
Tę rolę pełni Departament Audytu Środków Publicznych w Ministerstwie Finansów. Instytucja Audytu jest odpowiedzialna za przygotowywanie strategii audytu oraz przeprowadzenie audytów systemu zarządzania i kontroli w Szwajcarsko-Polskim Programie Współpracy.
Operatorzy
Operatorzy odpowiadają za przygotowanie programów wchodzących w skład Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy i za zarządzanie nimi.
Operatorem Polsko-Szwajcarskiego Programu Rozwoju Miast jest Minister Funduszy i Polityki Regionalnej, którego - w zakresie realizacji tych zadań - obsługuje Departament Programów Pomocowych w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej.
Program Badania Naukowe i Innowacje ma dwóch operatorów:
- w zakresie badań stosowanych jest to Narodowe Centrum Badań i Rozwoju,
- w zakresie badań podstawowych jest to Szwajcarska Narodowa Fundacja Nauki.
Kwalifikowalność wydatków
Wdrażanie (kwalifikowalność wydatków) drugiej edycji Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy zakończy się w grudniu 2029 roku
Kontekst europejski
Polska nie jest jedynym krajem, który ma swój program współpracy ze Szwajcarią.
Zgodnie z Memorandum of Understanding, które Unia Europejska i Szwajcaria podpisały 30 czerwca 2022 roku, Szwajcaria przeznaczyła 1,302 mld franków szwajcarskich na:
- zmniejszanie różnić społeczno-gospodarczych w UE - 1,102 mld franków szwajcarskich,
- współpracę w obszarze migracji - 200 mln franków szwajcarskich.
Polska oraz pozostałych 12 krajów, które dołączyły do UE od 2004 roku, korzystają z puli na zmniejszanie różnic społeczno-gospodarczych. Nasz kraj jest największym beneficjentem tych środków.